Δημοσιευτηκε στις 02.03.2023 στο Newsbreak
Της Μαρίας Νεγρεπόντη-Δελιβάνη
Σήμερα ολόκληρη η Ελλάδα θρηνεί τον άγνωστο, μέχρις ακόμη και τώρα, αριθμό των άδικων και φρικτών θανάτων, μεταξύ των οποίων και πολλών νέων παιδιών. Και μέσα σε αυτή την απελπιστική ατμόσφαιρα τα συστημικά κανάλια μας βομβαρδίζουν με ιστορίες για αγρίους, που εξυπακούεται ότι δεν γίνονται πιστευτές ούτε από πεντάχρονα παιδια.
Αφορούν τα δήθεν αίτια του άγριου αυτού δυστυχήματος. Ειδικότερα, μέσα από πολλές, και συχνά αντιμαχόμενες μεταξύ τους πληροφορίες, ανακοινώθηκε από τα συστημικά κανάλια (άκουσον-άκουσον) ότι υπαίτιος του δράματος είναι ο σταθμάρχης Λάρισας, που σύρθηκε στην Αστυνομία, και αύριο θα οδηγηθεί στον εισαγγελέα, και που… «ομολόγησε» την ενοχή του την οποία και απέδωσε σε «κακή στιγμή».
Πρόκειται για άτομο, όπως, αρχικά, ανακοινώθηκε, που τέθηκε σε αυτή τη θέση εδώ και έξι μήνες, μετά από βραχυχρόνια και προφανώς υποτυπώδη εκπαίδευση. Και διερωτάται κανείς πόσο απαράδεκτη αλλά και άκρως ενοχοποιητική μπορεί να είναι, για τις αρχές, αυτή η εκδοχή που επίσημα υιοθετήθηκε. Δηλαδή, ενός σταθμάρχη, που ξεκάθαρα ομολογεί ότι στην άμοιρη χώρα μας, έχει ανατεθεί στις χειρονακτικές του κινήσεις η τύχη τρένων, που αναπτύσσουν ταχύτητα 166 χμ. την ώρα, και που είναι φορτωμένα με πολυπληθείς επιβάτες.
Που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η κατακαημένη Ελλάδα στερείται ενός αξιόπιστου τεχνικού μηχανισμού ελέγχου των κινήσεων των τρένων της, δεδομένο για όλες τις χώρες της υφηλίου, ανεπτυγμένες, όσο και αναπτυσσόμενες. Δηλαδή, η χώρα μας, έχει τρένα που, και χωρίς την “κακή στιγμή”, που δέχθηκε να υιοθετήσει ο άτυχος σταθμάρχης, για λόγους που είναι διαυγείς, εξαρτώνται από μια λιποθυμική κατάσταση, ένα έμφραγμα, ένα εγκεφαλικό, ενός ατόμου. Και λέει κανείς αυθόρμητα: μη χειρότερα!
Υπήρχε, όμως, η ανάγκη εξεύρεσης ενός ενόχου, που να επωμιστεί τις αμαρτίες πολυάριθμων άλλων, που προσπαθούν να παραμείνουν στο απυρόβλητο. Ο πρώτος, λοιπόν, αχυρένοχος, ο σταθμάρχης Λάρισας, ενισχύθηκε και με την παραίτηση του υπουργού μεταφορών, που προφανώς βρήκε μια απελπιστική κατάσταση, όταν ανέλαβε το πόστο του, η οποία ήταν αδύνατον μεταβληθεί, χωρίς κάποιο είδος επανάστασης.
Ποια είναι, λοιπόν, αυτή η κατάσταση, και ποιοι οι πραγματικοί ένοχοι, που βαρύνονται με την αφαίρεση αθώων ζωών;
Ακόμη και οι φοιτητές οικονομικών ολίγων μόνο εβδομάδων γνωρίζουν ότι απαγορεύεται δια ροπάλου η εκχώρηση πλειοψηφίας στη διαχείριση και τις αποφάσεις που αφορούν υπηρεσίες κοινής ωφέλειας, όπως είναι κατεξοχήν οι συγκοινωνίες. Για αυτές, είναι υποχρεωτικά υπεύθυνο το κράτος, και εξυπακούεται ότι δεν τίθεται επί τάπητος το, οπωσδήποτε, αφελές ερώτημα τού αν δηλαδή οι δημόσιες επιχειρήσεις είναι καλύτερες ή χειρότερες από τις ιδιωτικές. Και τούτο διότι πρόκειται για ερώτημα που προέρχεται από παντελώς αδαείς περί τα οικονομικά, δεδομένου ότι ο δημόσιος και ο ιδιωτικός τομέας δεν βρίσκονται σε εμπόλεμη, αλλά σε αλληλοσυμπληρούμενη σχέση.
Και για να επανέλθω στο σημερινό δράμα, που σαφώς θα είχε αποφευχθεί, αν οι ηγεσίες της χώρας μας είχαν ως γνώμονα τα ελληνικά συμφέροντα, αλλά και στοιχειώδεις γνώσεις οικονομίας. Τότε, ακόμη και με την απειλή μαχαιριού, θα αρνιούνταν να υπογράψουν σύμβαση με ιταλική εταιρία, και μάλιστα εκχωρώντας σε αυτήν τα 100% των δικαιωμάτων μας στους σιδηροδρόμους. Η περί ης εταιρία δεν ήταν, αναγκαστικά, κακή, αλλά απλώς επεδίωκε (όπως κάθε ιδιωτική επιχείρηση έχει δικαίωμα) το μέγιστο δυνατό κέρδος, περνώντας αναγκαστικά την ασφάλεια των επιβατών σε δεύτερη και τρίτη μοίρα. Έχουν προηγηθεί ανάλογες.και αρκετά δυσάρεστες ιστορίες, όχι βέβαια αυτής της αλόγιστης έκτασης όπως εδώ, πριν κάποια χρόνια στην Αγγλία.
Ακριβώς, επειδή οι υπηρεσίες κοινής ωφέλειας είναι ζωτικής σημασίας για τους κατοίκους οποιασδήποτε χώρας, αποτελεί απαράβατο κανόνα όλων, ανεξαιρέτως, των σύγχρονων οικονομιών, η διατήρηση ελέγχου, ώστε να εξασφαλίζεται η ασφάλεια των πολιτών. Και, βέβαια, όταν συχνά η διαχείριση αυτών των υπηρεσιών είναι ελλειμματική, καλύπτεται αυτόματα, από το δημόσιο.
Η πάγια αυτή αρχή δυστυχώς παραβιάστηκε πλήρως στην Ελλάδα, και για τους σιδηροδρόμους, και για το νερό (με συμβάσεις μυστικές που ουδέποτε ήρθαν σε γνώση των πολιτών, παρότι η τύχη τους εξαρτάται από τις λεπτομέρειές αυτών των συμβάσεων), ούτε για τα λιμάνια, ούτε για τα αεροδρόμια κλπ., κλπ.
Ελπίζω να κάνω λάθος, αλλά δυστυχώς όλα δείχνουν ότι και η υγεία, και φοβούμαι και η παιδεία, θα περάσει με τις ίδιες σκοτεινές μεθοδεύσεις σε χέρια ιδιωτών, με συνέπειες που όλοι φανταζόμαστε. Σε χώρα φτωχοποιημένη από τα μνημόνια, όπως η Ελλάδα, οι φτωχοί θα πεθαίνουν ακόμη και από συνάχι, και όσοι επιβιώνουν δεν θα έχουν πρόσβαση στη μόρφωση.
Ποιοι λοιπόν, είναι υπεύθυνοι, εκτός από τα “μαύρα πρόβατα”, που κατασκευάστηκαν ως τέτοιοι;
Φοβούμαι, ότι η απάντηση είναι ξεκάθαρη. Υπεύθυνα είναι τα μνημόνια που υποχρέωσαν την Ελλάδα, παρότι το χρέος της ήταν καθόλα βιώσιμο το 2010 και το έλλειμμα (έστω και φουσκωμένο) απολύτως αντιμετωπίσιμο, να ξεπουληθεί. Και φυσικά υπεύθυνες είναι όλες ανεξαιρέτως οι κυβερνήσεις, από τότε, που υπέγραψαν τα αυτοκτονικά αυτά μνημόνια, αλλά και που τα υπηρέτησαν αγογγύστως, ως καλοί μαθητές, από τότε και μέχρι σήμερα.
Το τίμημα θανάτου που πλήρωσε χθες η χώρα μας είναι αβάσταχτο. Αν, όμως, δεν κατανοήσουμε το που έχουμε οδηγηθεί, με αυτή την ακραία υποτέλειά μας, που αρέσκεται να εμφανίζει τα πάντα “καλώς καμωμένα μέχρι και ενθουσιαστικά”, ο κατάλογος των αθώων θυμάτων θα αυξηθεί με γεωμετρική πρόοδο στο προσεχές μέλλον. Ήταν φοβερό το χτύπημα που δέχθηκε πρόσφατα η Ελλάδα. Τουλάχιστον, ας λειτουργήσει ως “αφύπνιση” για όσα φρικτοτερα βρίσκονται καθοδόν.
Θέλω να πιστεύω ότι δεν είμαι «παντελώς αδαής περί τα οικονομικά» αλλά απλά ένας απλός φιλελεύθερος μη ακαδημαϊκός οικονομολόγος. Με αυτή την ιδιότητά μου λοιπόν, η άποψή μου είναι, ότι το άρθρο της καθηγήτρας Δελιβάνη βασίζεσται για την επιχειρημαυολογία του σχεδόν εξ ολοκλήρου στην μη ρεαλιστική σιωπηρή υπόθεση, ότι οι πολιτικοί και γραφειοκράτες του δημόσιου τομέα θα είχαν εγκαταστήσει και θα λειτουργούσαν ένα πολύ πιο ασφαλές σιδηροδρομικό δίκτυο απ’ ότι απ’ ότι μια ιδιωτική εταιρία, διότι η τελευταία αποβλέπει στην πραγματοποίηση του μέγιστου οικονομικού οφέλους (κέρδους) και μόνο. Κατά την γνώμη των φιλελεύθερων οικονομολόγων απανταχού γης, εάν η κολεκτιβιστική άποψη αυτή ήταν αληθής (πιο κοντά στην πραγματικότητα από κάποια άλλη άποψη), δεν θα ήταν δυνατόν να υπάρξει ιδιωτική πρωτοβουλία και ιδιωτικός τομέας στην οικονομική ζωή μιας χώρας, αλλά θα είχε επικρατήσει πλήρης σοσιαλισμός (πλήρης ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής από το κράτος και προγραμματισμένη οικονομία) και τελικά ο κομμουνισμός. Τέλος ας σημειθεί ότι από το 2017 και μετά υπεύθυνοσς διαχειριστής της σιδητοδρομικής γραμμής είναι η ΤΡΑΙΝΟΣΕ Α.Ε, την οποία αγόρασε εξ ολοκλήρου (το 100%) η Ιταλική εταιρία Ferrovie dello Stato Italiane Group (FSI). Η τελευταία είναι εταιρία που ανήκει στο Ιταλικό κράτος και συνεπώς όχι μια ιδιωτική εταιρίαγια για την οποία μπορεί να ισχυρισθεί κανείς ότι κατ’ αρχήν ενδιαφέρεται μόνο για την μεγιστοποίηση των κερδών της. Βέβαια χωράει πολύ συζήτηση εάν η κάθε ιδιωτική εταιρία ενδιαφέρεται αποκλειστικά και μόνο για την μεγιστοποίηση των κερδών της, που είναι μια υπόθεση εργασίας στην θεωρία της οικονομικής ανάλυσης.